Ա. 1995 թվականի Սահմանադրությունը (2005 թվականի նոյեմբերի 27-ին կատարված փոփոխություններից հետո)

25. Սահմանադրության՝ տվյալ ժամանակահատվածում գործող համապատասխան դրույթները շարադրված են հետևյալ բովանդակությամբ.

Հոդված 55

«Հանրապետության Նախագահը`

...

11) արդարադատության խորհրդի առաջարկությամբ նշանակում է վճռաբեկ դատարանի և նրա պալատների նախագահներին և դատավորներին, վերաքննիչ, առաջին ատյանի և մասնագիտացված դատարանների նախագահներին, դադարեցնում է նրանց լիազորությունները, համաձայնություն է տալիս նրանց՝ որպես մեղադրյալ ներգրավելու, կալանավորելու կամ նրանց նկատմամբ դատական կարգով վարչական պատասխանատվության ենթարկելու հարց հարուցելու վերաբերյալ, արդարադատության խորհրդի եզրակացությամբ նշանակում է վերաքննիչ, առաջին ատյանի և մասնագիտացված դատարանների դատավորներին.

...»։

Հոդված 94.1

«Սահմանադրությամբ և օրենքով սահմանված կարգով ձևավորվում և գործում է արդարադատության խորհուրդը:

Արդարադատության խորհրդի կազմի մեջ մտնում են Հայաստանի Հանրապետության դատավորների ընդհանուր ժողովի կողմից գաղտնի քվեարկությամբ հինգ տարի ժամկետով օրենքով սահմանված կարգով ընտրված ինը դատավորներ, Հանրապետության Նախագահի և Ազգային ժողովի կողմից նշանակված երկուական իրավաբան-գիտնականներ:

Արդարադատության խորհրդի նիստերը վարում է վճռաբեկ դատարանի նախագահը՝ առանց քվեարկության իրավունքի»։

Հոդված 95

«Արդարադատության խորհուրդն օրենքով սահմանված կարգով՝

...

5) դատավորներին ենթարկում է կարգապահական պատասխանատվության, առաջարկ է ներկայացնում Հանրապետության նախագահին դատավորի լիազորությունները դադարեցնելու մասին, դատավորին կալանավորելու, նրան որպես մեղադրյալ ներգրավելու կամ նրա նկատմամբ դատական կարգով վարչական պատասխանատվության ենթարկելու համաձայնություն տալու մասին»։

Հոդված 96

«Դատավորը և սահմանադրական դատարանի անդամն անփոփոխելի են։ Դատավորը և սահմանադրական դատարանի անդամը պաշտոնավարում են մինչև 65 տարին լրանալը: Նրանց լիազորությունները դադարեցվում են միայն Սահմանադրությամբ և օրենքով նախատեսված դեպքերում ու կարգով»։

Բ. Դատական օրենսգիրք (ուժի մեջ է եղել 2007 թվականի մայիսի 18-ից 2018 թվականի ապրիլի 9-ը)

26. Դատական օրենսգրքի՝ տվյալ ժամանակահատվածում գործող համապատասխան դրույթները հետևյալն էին.

27. 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ դատավորը պաշտոնավարում է մինչև իր 65 տարին լրանալը:

28. 97-րդ հոդվածի համաձայն՝ արդարադատության խորհուրդն անկախ մարմին է, որը Սահմանադրությամբ նախատեսված իր լիազորություններն իրականացնում է սույն օրենսգրքով նախատեսված կարգով:

29. 99-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ արդարադատության խորհրդի դատավոր անդամներն ընտրվում են Դատավորների ընդհանուր ժողովում` ըստ հետևյալ խմբերի՝ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարաններից` մեկ անդամ, մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարաններից` երկու անդամ, վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանից` մեկ անդամ, վերաքննիչ քրեական դատարանից` մեկ անդամ, վերաքննիչ վարչական դատարանից` մեկ անդամ, վարչական դատարանից` մեկ անդամ, վճռաբեկ դատարանից` երկու անդամ:

30. 111-րդ հոդվածի 6-րդ մասով սահմանված է, որ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին Արդարադատության խորհրդի որոշումները կամ նրա լիազորությունները դադարեցնելու մասին Հանրապետության նախագահին առաջարկ ներկայացնելու վերաբերյալ Արդարադատության խորհրդի որոշումները վերջնական են, ուժի մեջ են մտնում Արդարադատության խորհրդի նիստում հրապարակման պահից և բողոքարկման ենթակա չեն:

31. 153-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված է, որ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու իրավազորություն ունի Արդարադատության խորհուրդը՝ միևնույն դրույթի երկրորդ մասում սպառիչ կերպով նախատեսված հանգամանքներում։

153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ դատավորի կարգապահական պատասխանատվության հիմքերն են՝ արդարադատություն իրականացնելիս դատավարական օրենքի նորմի ակնհայտ և կոպիտ խախտումը (153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետ) կամ դատավորի կողմից վարքագծի կանոնների կոպիտ կամ պարբերաբար խախտում թույլ տալը (153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ կետ)։

32. 157-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված է, որ դատավորի կարգապահական պատասխանատվության հարցը քննելու արդյունքում Արդարադատության խորհուրդը կարող է դատավորի նկատմամբ կիրառել կարգապահական տույժերի հետևյալ տեսակներից մեկը.

1) նախազգուշացում.

2) նկատողություն, որը զուգորդվում է` դատավորին 6 ամիս ժամկետով աշխատավարձի 25 տոկոսից զրկելով.

3) խիստ նկատողություն, որը զուգորդվում է` դատավորին 1 տարի ժամկետով աշխատավարձի 25 տոկոսից զրկելով.

4) դատավորի լիազորությունների դադարեցման միջնորդությամբ Հանրապետության նախագահին դիմելը:

33. 158-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված է, որ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցերը քննելիս Արդարադատության խորհուրդը գործում է որպես դատարան: Արդարադատության խորհրդի կողմից գործերի քննության կարգը կարգավորվում է Վարչական դատավարության օրենսգրքով, որքանով այն իր էությամբ կիրառելի է:

34. 160-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված է, որ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ հարցը քննելիս նա իրավունք ունի՝

1) ծանոթանալու Արդարադատության խորհրդում հարցի քննության համար հիմք հանդիսացող նյութերին, քաղվածքներ անելու, ստանալու դրանց պատճենները.

2) հարցեր տալու ելույթ ունեցողին, առարկություններ ներկայացնելու, բացատրություններ տալու և միջնորդություններ անելու.

3) ապացույցներ ներկայացնելու և մասնակցելու դրանց հետազոտմանը.

4) մասնակցելու նիստին՝ հանդես գալով անձամբ կամ փաստաբանի միջոցով:

Արդարադատության խորհրդի կողմից դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ հարցը քննելիս դատավորն օգտվում է Սահմանադրության 19-րդ հոդվածով և Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված երաշխիքներից (Դատական օրենսգրքի 160-րդ հոդվածի 4-րդ մաս):

Գ. «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» 2004 թվականի օրենք

36. 38-րդ հոդվածով սահմանված է, որ վարչական մարմինը պարտավոր է վարույթի մասնակիցներին հնարավորություն տալ արտահայտվելու վարչական վարույթում քննարկվող փաստական հանգամանքների վերաբերյալ:

II. ԵՎՐՈՊԱՅԻ ԽՈՐՀՐԴԻ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

37. 2010 թվականի նոյեմբերի 17-ին ընդունված՝ «Դատավորների անկախության, արդյունավետության և պարտականությունների մասին» անդամ պետություններին ուղղված՝ Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեի CM/Rec(2010)12 հանձնարարականի հավելվածի համապատասխան քաղվածքն ունի հետևյալ բովանդակությունը.

«Պատասխանատվությունն ու կարգապահական վարույթը

66. Գործերով որոշումներ կայացնելու համար դատավորների կողմից օրենքի մեկնաբանումը, փաստերի կամ ապացույցների գնահատումը չպետք է առաջացնեն քաղաքացիական կամ կարգապահական պատասխանատվություն՝ բացառությամբ հանցավոր մտադրության և կոպիտ անփութության դեպքերի:

...»։

38. Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեին ուղղված՝ 2002 թվականի նոյեմբերի 19-ին ընդունված՝ «Դատավորների մասնագիտական վարքագծի կանոնների, մասնավորապես՝ էթիկայի կանոնների, անհամատեղելի վարքագծի և անկողմնակալության մասին սկզբունքների և կանոնների մասին» Եվրոպայի դատավորների խորհրդակցական խորհրդի (ԵԴԽԽ) թիվ 3 (2002) կարծիքի համապատասխան մասերը շարադրված են հետևյալ բովանդակությամբ (ծանոթագրությունները բաց են թողնված).

«գ. Կարգապահական պատասխանատվությունը

...

59. Ծագող հարցերն են՝

i) Դատավորի կողմից դրսևորված ինչպիսի՞ վարքագծի դեպքում նա կարող է ենթարկվել կարգապահական պատասխանատվության։

...

ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ

I. ՆԱԽՆԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐ

39. Նախ և առաջ Դատարանը նշում է, որ դիմումատուն մահացել է 2021 թվականի օգոստոսի 17-ին (տե՛ս վերևում՝ 2-րդ պարբերությունը), մինչ գործը գտնվում էր Դատարանի վարույթում։ Դիմումատուի այրին՝ տկն Լիա Մնացականյանը, և նրա դուստրը՝ օրիորդ Հասմիկ Մնացականյանը, որոնք նրա ժառանգներն են, Դատարանին տեղեկացրել են, որ ցանկանում են հետամուտ լինել նրա կողմից ներկայացված գանգատին։

40. Կառավարությունը պնդել է, որ գանգատում բարձրացված բողոքներն անձնական բնույթ են կրել և վերաբերել են չփոխանցվող իրավունքներին, և հետևաբար Դատարանին առաջարկել է գանգատը հանել իր գործերի ցուցակից։

41. Դատարանը բազմիցս ընդունել է, որ այն դեպքում, երբ դիմումատուն գանգատը ներկայացնելուց հետո մահացել է, մերձավոր ազգականներն իրավունք ունեն զբաղեցնելու նրա տեղը վարույթում, եթե նրանք նման ցանկություն հայտնեն (տե՛ս, ի թիվս այլ վճիռների, Դալբանն ընդդեմ Ռումինիայի [ՄՊ] [Dalban v. Romania [GC]], թիվ 28114/95, §§ 38-39, ՄԻԵԴ 1999-VI, Աշոտ Հարությունյանն ընդդեմ Հայաստանի [Ashot Harutyunyan v. Armenia], թիվ 34334/04, §§ 86-87, 2010 թվականի հունիսի 15, և Էրգեզենն ընդդեմ Թուրքիայի [Ergezen v. Turkey], թիվ 73359/10, §§ 27-30, 2014 թվականի ապրիլի 8)։

42. Այս առնչությամբ Դատարանը կրկին նշում է, որ այս հարցը քննարկելիս հիմնական խնդիրը ոչ թե այն է, թե քննարկվող իրավունքները փոխանցելի են ընթացակարգը շարունակել ցանկացող ժառանգներին, թե՝ ոչ, այլ այն, թե արդյոք ժառանգները կամ մերձավոր ազգականները կարող են սկզբունքորեն իրավաչափ շահ հետապնդել՝ Դատարանից պահանջելով գործը քննել դիմումատուի՝ Դատարան գանգատ ներկայացնելու իր անհատական և անձնական իրավունքից օգտվելու ցանկության հիման վրա (տե՛ս վերևում հիշատակված՝ Էրգեզենի գործը, § 29. Քսենզը և այլք ընդդեմ Ռուսաստանի [Ksenz and Others v. Russia], թիվ 45044/06 և ևս 5-ը, §§ 86‑87, 2017 թվականի դեկտեմբերի 12, և Բարախոևն ընդդեմ Ռուսաստանի [Barakhoyev v. Russia], թիվ 8516/08, §§ 22-23, 2017 թվականի հունվարի 17): Այնուհետև այն կրկնել է, որ մարդու իրավունքների վերաբերյալ գործերն ընդհանուր առմամբ ունեն բարոյական հարթություն, և դիմումատուին մոտ կանգնած անձինք հետևաբար կարող են իրավաչափ շահ ունենալ արդարադատության իրականացումն ապահովելու համար՝ նույնիսկ դիմումատուի մահից հետո (տե՛ս վերևում հիշատակված՝ Քսենզը և այլք գործը, § 86, և Մալհաուսն ընդդեմ Չեխիայի Հանրապետության (որոշում) [ՄՊ] [Malhous v. the Czech Republic (dec.) [GC]], թիվ 33071/96, ՄԻԵԴ 2000‑XII):

43. Ելնելով վերոգրյալից և հաշվի առնելով սույն գործի հանգամանքները՝ Դատարանն ընդունում է, որ դիմումատուի ժառանգները հանգուցյալ դիմումատուի փոխարեն գանգատը շարունակելու իրավաչափ շահ ունեն։ Հետևաբար նրանց խնդրանքով Դատարանը կշարունակի գործով քննությունը: Այնուամենայնիվ, հարմարության տեսանկյունից ելնելով՝ այն կշարունակի սույն վճռում որպես դիմումատու նկատի ունենալ պրն Մնացականյանին (տե՛ս, օրինակ, վերևում հիշատակված՝ Դալբանի գործը, § 1):

II. ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ 6-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ ԵՆԹԱԴՐՅԱԼ ԽԱԽՏՈՒՄԸ

44. Դիմումատուն բողոքել է, որ իրեն զրկել են դատավորի պաշտոնից իր վաղաժամկետ ազատումը վիճարկելու համար դատարան դիմելու իրավունքից։ Նա հիմնվել է Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի վրա, որով, այնքանով, որքանով այն վերաբերում է գործին, սահմանվում է հետևյալը.

«Յուրաքանչյուր ոք, երբ որոշվում են իր քաղաքացիական իրավունքներն ու պարտականությունները ... ունի ... տրիբունալի կողմից ... արդարացի ... լսումների իրավունք ...»։

Ա. Ընդունելիությունը

1. Կողմերի փաստարկները

45. Կառավարությունը պնդել է, որ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածն այս գործի վրա չի տարածվում: Նրանք պնդել են, որ տվյալ ժամանակահատվածում գործող՝ Դատական օրենսգրքի 111-րդ հոդվածի 6-րդ մասի ուժով (տե՛ս վերևում՝ 30-րդ պարբերությունը) դիմումատուն ակնհայտորեն զրկվել է դատական համակարգում զբաղեցրած պաշտոնից իրեն ազատելու առաջարկի վերաբերյալ Արդարադատության խորհրդի որոշումը վիճարկելու համար դատարան դիմելու իր իրավունքից։ Նրանք պնդել են նաև, որ այս բացառումը հիմնավորվում էր օբյեկտիվ հիմքերով: Մասնավորապես, հաշվի առնելով հանրային լիազորություն իրականացնող դատավորի հատուկ կարգավիճակը, պետությունը հատուկ ընթացակարգ էր նախատեսել դատավորների նկատմամբ կարգապահական տույժեր կիրառելու, այդ թվում՝ նրանց լիազորությունները դադարեցնելու համար՝ ստեղծելով առանձին մարմին՝ Արդարադատության խորհուրդը, որն արդար դատաքննության երաշխիքներին համապատասխան դատական գործառույթներ իրականացնող անկախ և անկողմնակալ մարմին էր։

46. Դիմումատուն միայն նշել է, որ ինքը շարունակում է պնդել իր բողոքները: Իր կողմից ներկայացված գանգատում նա բողոք էր ներկայացրել այն փաստի առնչությամբ, որ դատավորները զրկված էին Արդարադատության խորհրդի որոշումները դատական կարգով վերանայելու համար դիմելու հնարավորությունից, որը, նրա պնդմամբ, «տրիբունալ» չէ՝ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի իմաստով։ Նա այնուհետև պնդել է, որ Արդարադատության խորհրդի որոշումները վիճարկելու համար դատավորներին ընդհանուր իրավասության դատարան դիմելու իրավունքից զրկելու համար որևէ օբյեկտիվ հիմնավորում չկա՝ հաշվի առնելով, որ Արդարադատության խորհրդում իրականացվող վարույթով չեն առաջարկվում նույն դատավարական երաշխիքները, ինչպիսիք առկա են ընդհանուր իրավասության դատարաններում իրականացվող վարույթներում։

2. Դատարանի գնահատականը

ա) Իրավունքի առկայությունը

47. Դատարանը կրկնում է, որ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետն իր քաղաքացիաիրավական հայեցակետով տարածվում է միայն «քաղաքացիական իրավունքի» շուրջ ծագած «վեճի» (ֆրանսերեն տեքստում՝ «վիճարկում» [contestations]) վրա, որը, կարելի է ասել, թեկուզ փաստարկելի հիմքերով, պետք է ճանաչվի ներպետական իրավունքով՝ անկախ դրա՝ Կոնվենցիայով պաշտպանված լինելու հանգամանքից։ Վեճը պետք է լինի իրական և լուրջ. այն կարող է վերաբերել ոչ միայն իրավունքի փաստացի առկայությանը, այլև դրա շրջանակին և կիրառման եղանակին: Վարույթի արդյունքը պետք է ուղղակիորեն որոշիչ լինի տվյալ իրավունքի հարցում, զուտ աննշան կապը կամ հեռակա հետևանքները բավարար չեն 6-րդ հոդվածի 1-ին կետը գործի դնելու համար (տե՛ս Միկալլեֆն ընդդեմ Մալթայի [ՄՊ] [Micallef v. Malta [GC]], թիվ 17056/06, § 74), ՄԻԵԴ 2009թ., և Բուլուան ընդդեմ Լյուքսեմբուրդի [ՄՊ] [Boulois v. Luxembourg [GC]], թիվ 37575/04, § 90, ՄԻԵԴ 2012թ.)։

48. Դատարանը նշում է, որ դիմումատուն, որը տվյալ պահին մոտավորապես 55 տարեկան էր, Հայաստանի իրավունքով, ներառյալ՝ Սահմանադրությամբ, իրավունք ուներ որպես դատավոր ծառայելու մինչև 65 տարեկանը (տե՛ս վերևում՝ 25-րդ և 27-րդ պարբերությունները): Ավելին, նրա լիազորությունները կարող էին վաղաժամկետ դադարեցվել միայն բացառիկ դեպքերում՝ Արդարադատության խորհրդի առաջարկությամբ (տե՛ս վերևում՝ 25-րդ, 31-րդ և 32-րդ պարբերությունները): Թեև դատավորները պաշտոնից ազատվում էին Նախագահի հրամանագրով, պարզ է, որ համապատասխան հրամանագրի իրավական հիմքը դատավորների նկատմամբ Արդարադատության խորհրդում հարուցված կարգապահական վարույթի արդյունքում վերջինիս կողմից արված առաջարկությունն էր (տե՛ս վերևում՝ 31-րդ, 32-րդ և 35-րդ պարբերությունները): Հետևաբար Դատարանը գտնում է, որ սույն գործում եղել է իրական և լուրջ վեճ «իրավունքի» շուրջ, որը դիմումատուն կարող էր փաստարկելի հիմքերով պահանջել ներպետական իրավունքի համաձայն (տե՛ս, mutatis mutandis (համապատասխան փոփոխություններով), Ստուրուան ընդդեմ Վրաստանի [Sturua v. Georgia], թիվ 45729/05, § 24, 2017 թվականի մարտի 28, և Կամենոսն ընդդեմ Կիպրոսի [Kamenos v. Cyprus], թիվ 147/07, §§ 64-71, 2017 թվականի հոկտեմբերի 31): Մնում է պարզել, թե արդյոք քննարկվող իրավունքը քաղաքացիական բնույթ էր կրում։

բ) Իրավունքի «քաղաքացիական» բնույթը

49. Քաղաքացիական ծառայողների մասնակցությամբ աշխատանքային վեճերի հետ կապված գործերում Դատարանը կիրառում է Վիլհո Էսկելինենը և այլք ընդդեմ Ֆինլանդիայի [Vilho Eskelinen and Others v. Finland] ([ՄՊ], թիվ 63235/00, §§ 61-62, ՄԻԵԴ 2007-II - «Էսկելինենի թեստ») գործով Մեծ պալատի կայացրած վճռով հաստատված երկու պարտադիր պայման ունեցող թեստը։ Որպեսզի պատասխանող պետությունը կարողանա 6-րդ հոդվածով նախատեսված պաշտպանությունը բացառելիս Դատարանում հիմնվել դիմումատուի՝ քաղաքացիական ծառայողի կարգավիճակի վրա, պետք է բավարարվեն երկու պայմաններ։ Պետությունն իր ներպետական իրավունքից պետք է ուղղակիորեն բացառի դատարան դիմելու հնարավորությունը քննարկվող պաշտոնի կամ աշխատանքի համար (տե՛ս Գրզեդան ընդդեմ Լեհաստանի [ՄՊ] [Grzęda v. Poland [GC]], թիվ 43572/18, § 292, 2022 թվականի մարտի 15): Երկրորդ՝ բացառումը պետք է արդարացված լինի օբյեկտիվ հիմքերով՝ ելնելով պետության շահերից։ Այս համատեքստում Դատարանը համարել է, որ ըստ էության կարող է հիմնավորում չլինել 6-րդ հոդվածի երաշխիքներից կոնկրետ քաղաքացիական ծառայողի և պետության միջև առկա հարաբերությունների հատուկ բնույթի հիման վրա սովորական աշխատանքային այնպիսի վեճերը բացառելու համար, ինչպիսիք են նրանք, որոնք կապված են աշխատավարձերի, նպաստների կամ նման իրավունքների հետ: Փաստորեն, կլինի կանխավարկած, որ 6-րդ հոդվածը կիրառելի է: Պատասխանող կառավարությունը պետք է նախ ապացուցի, որ քաղաքացիական ծառայող հանդիսացող դիմումատուն ներպետական իրավունքի համաձայն չունի դատարանի մատչելիության իրավունք, և երկրորդ, որ քաղաքացիական ծառայողի համար 6-րդ հոդվածով նախատեսված իրավունքների բացառումն արդարացված է (վերևում հիշատակված՝ Վիլհո Էսկելինենը և այլք, § 62):

50. Դատարանը կուսումնասիրի, թե արդյոք դիմումատուին աշխատանքից ազատելու վերաբերյալ վեճը կարող է Էսկելինենի թեստի պայմանների հիման վրա բացառվել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի պաշտպանության շրջանակից։

51. Դատարանը նշում է, որ այն ժամանակ գործող Սահմանադրության և Դատական օրենսգրքի դրույթների ուժով Արդարադատության խորհուրդն ուներ դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթներին առնչվող իրավասություններ, մասնավորապես՝ այն կարող էր առաջարկել նրանց պաշտոնից ազատելը (տե՛ս վերևում՝ 25-րդ և 31-32-րդ պարբերությունները): Դատական օրենսգրքի 158-րդ հոդվածի համաձայն՝ Արդարադատության խորհրդի կողմից հարուցված վարույթը կրում էր դատական բնույթ, և շահագրգիռ դատավորն իրավունք ուներ ներկայացնելու իր գործը, ներառյալ՝ ապացույցները (տե՛ս վերևում՝ 33-34-րդ պարբերությունները, և միանգամայն տարբերվող՝ Բիլգենն ընդդեմ Թուրքիայի [Bilgen v. Turkey] գործը, թիվ 1571/07, § 74, 2021 թվականի մարտի 9):

52. Ելնելով վերոնշյալից՝ Դատարանը նկատում է, որ ի տարբերություն կարգապահական այլ միջոցների, Արդարադատության խորհրդի՝ դատավորի լիազորությունները դադարեցնելու իրավասությունը սահմանափակվում էր այդ մասին Հայաստանի Հանրապետության նախագահին առաջարկ ներկայացնելով, որն ուներ դրան չհետևելու հայեցողություն (տե՛ս Դատական օրենսգրքի 157-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետը և 166-րդ հոդվածը՝ մեջբերված վերևում՝ 32-րդ և 35-րդ պարբերություններում): Մասնավորապես տվյալ պահին գործող՝ Սահմանադրության 55-րդ հոդվածի 11-րդ կետի համաձայն (տե՛ս վերևում՝ 25-րդ պարբերությունը)՝ Հայաստանի Հանրապետության նախագահն ուներ Արդարադատության խորհրդի առաջարկությամբ դատավորների լիազորությունները դադարեցնելու իրավասություն։ Միևնույն ժամանակ, Դատական օրենսգրքի 166-րդ հոդվածի համաձայն՝ եթե Հանրապետության նախագահն Արդարադատության խորհրդի՝ դատավորի լիազորությունները դադարեցնելու մասին առաջարկությունը ստանալուց հետո երկշաբաթյա ժամկետում չի դադարեցնում դատավորի լիազորությունները, ապա առաջարկությունը համարվում է մերժված:

53. Հետևաբար Դատարանը գտնում է, որ այնքանով, որքանով հարցը վերաբերում է դատավորի լիազորությունների դադարեցմանը, Արդարադատության խորհուրդը տվյալ պահին չէր կարող հարցի վերաբերյալ կայացնել որևէ վերջնական որոշում: Այն միայն կարող էր (ոչ պարտադիր) առաջարկություն ներկայացնել, իսկ դատավորին պաշտոնից ազատելու՝ պարտադիր իրավական ուժ ունեցող որոշումը պետք է ընդուներ Նախագահը: Այս եզրահանգումն այլևս ավելորդ է դարձնում ուսումնասիրելը, թե արդյոք Արդարադատության խորհուրդը համապատասխանել է անկախության և անաչառության հետ կապված պահանջներին (տե՛ս, mutatis mutandis, վերևում հիշատակված՝ Բիլգենի գործը, § 74):

54. Ուստի ասվածից հետևում է, որ կատարված դեպքերի ժամանակ Արդարադատության խորհուրդը պաշտոնից ազատելու վերաբերյալ որոշում կայացնելու իրավասությամբ օժտված մարմին չի եղել և դատական գործառույթ չի կատարել։ Ավելին, ներպետական իրավունքը բացառում էր Արդարադատության խորհրդի՝ պաշտոնից ազատելու վերաբերյալ առաջարկություն տալու մասին որոշումը բողոքարկելու հնարավորությունը (տե՛ս վերևում՝ 30-րդ պարբերությունը): Վերոգրյալի հիման վրա՝ Դատարանը հանգում է այն եզրակացության, որ ներպետական իրավունքով բացառվում էր դատավորին պաշտոնից ազատելու մասին որոշման հարցով դատարանի մատչելիությունը։ Հետևաբար Էսկելինենի թեստի առաջին պայմանը բավարարված է:

55. Համապատասխանաբար Դատարանը պետք է հաջորդիվ ուսումնասիրի, թե արդյոք Էսկելինենի թեստում նշված երկրորդ պայմանը, այն է՝ պարզել, թե արդյոք այդ բացառումն արդարացված է օբյեկտիվ հիմքերով՝ ելնելով պետության շահերից, բավարարվել է, թե՝ ոչ։

56. Միայն այն փաստը, որ դիմումատուն գտնվում է մի բաժնում կամ վարչությունում, որը մասնակցում է հանրային իրավունքով վերապահված լիազորությունների իրականացմանը, ինքնին որոշիչ չէ: Որպեսզի բացառումը հիմնավորված լինի, բավական չէ, որ պետությունը հաստատի, որ տվյալ քաղաքացիական ծառայողը մասնակցում է հանրային իշխանության իրականացմանը, կամ որ քաղաքացիական ծառայողի և պետության՝ որպես գործատուի միջև առկա է «վստահության և հավատարմության առանձնահատուկ կապ»: Պետությունը պետք է ապացուցի, որ տվյալ վեճի առարկան կապված է պետական իշխանության իրականացման հետ, կամ որ այն կասկածի տակ է դրել քաղաքացիական ծառայողի և պետության՝ որպես գործատուի միջև «վստահության և հավատարմության առանձնահատուկ կապը» (տ՛ես վերևում՝ Վիլհո Էսկելինենը և այլք, § 62):

57. Վերջերս քննված գործով, որը վերաբերում էր դատավորի՝ իր տեղափոխության մասին որոշումը վիճարկելու անկարողությանը (տե՛ս վերևում՝ Բիլգենի գործը), Դատարանը գտել է, որ արդարացված չէր լինի դատական իշխանության անդամներին Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի պաշտպանության շրջանակից բացառելն այնպիսի հարցերում, որոնք վերաբերում են պետության նկատմամբ հավատարմության և վստահության առանձնահատուկ կապի հիման վրա նրանց աշխատանքային պայմաններին։ Հանգելով այդպիսի եզրակացության՝ Դատարանը նշել է, որ թեև քաղաքացիական ծառայողի և պետության միջև աշխատանքային հարաբերություններն ավանդաբար կարող են սահմանվել որպես գործադիր իշխանության նկատմամբ վստահության և հավատարմության վրա հիմնված հարաբերություններ այնքանով, որքանով տվյալ պետության աշխատակիցներից պահանջվում է իրականացնել կառավարության քաղաքականությունը, այնուամենայնիվ, այդ նույնը չի գործում դատական իշխանության անդամների դեպքում, որոնք այլ և ավելի անկախ դերակատարություն ունեն՝ կառավարության կողմից թույլ տրված ապօրինությունների և լիազորությունների չարաշահումների դեպքերը ստուգելու իրենց պարտականություններով պայմանավորված: Հետևաբար պետության հետ նրանց աշխատանքային հարաբերությունները պետք է ընկալվեն դատական համակարգի անկախության համար էական հատուկ երաշխիքների և դատավորների անփոփոխելիության սկզբունքի լույսի ներքո։ Այսպիսով, երբ խոսքը վերաբերում է հատուկ վստահությանը և հավատարմությանը, որոնք նրանք պետք է պահպանեն, դա պետք է ընկալել որպես հավատարմություն օրենքի գերակայությանը և ժողովրդավարությանը, այլ ոչ թե պետական իշխանությամբ օժտված անձանց։ Դատավորի և պետության միջև աշխատանքային հարաբերությունների այս բարդ ասպեկտը պահանջում է, որ դատական համակարգի անդամներն իրենց պարտականությունները կատարելիս բավականաչափ հեռու մնան պետության մասշտաբով իշխանություն իրականացնող այլ մարմիններից, որպեսզի նրանք կարողանան որոշումներ կայացնել՝ a fortiori (մեծապես հիմնվելով) օրենքի և արդարության պահանջների վրա՝ առանց վախի զգացումի և անաչառորեն: Մոլորություն կլիներ ենթադրելը, որ դատավորները կարող են ապահովել օրենքի գերակայությունը և կիրառել Կոնվենցիան, եթե ներպետական իրավունքը նրանց զրկում է Կոնվենցիայի հոդվածների երաշխիքներից այնպիսի հարցերի մասով, որոնք ուղղակիորեն վերաբերում են նրանց անհատական անկախությանն ու անաչառությանը (նույն տեղում, § 79): Դատարանի կարծիքով՝ դա ավելի ճիշտ է սույն գործի հանգամանքներում, որը վերաբերում է դատավորի լիազորությունների դադարեցման վրա ազդող որոշմանը:

58. Ավելին, Արդարադատության խորհուրդն իր կարծիքով մեկ չպատճառաբանված որոշում կայացնելու համար դիմումատուին դատական համակարգից հեռացնելու վերաբերյալ որոշում կայացնելիս հենց ինքը չի ներկայացրել դիմումատուի նկատմամբ ամենալուրջ կարգապահական տույժը կիրառելու պատճառները (տ՛ես վերևում՝ 13-րդ պարբերությունը): Այս հանգամանքներում Դատարանը հիմք չունի համարելու, որ վեճը վերաբերում էր որևէ բացառիկ կամ համոզիչ այնպիսի պատճառների, որոնք կարող էին արդարացնել որոշման՝ դատական կարգով վերանայման բացառումը (տե՛ս, mutatis mutandis, վերևում հիշատակված՝Բիլգենի գործը, § 80):

59. Վերոնշյալ պատճառները հաշվի առնելով՝ Դատարանը գտնում է, որ դիմումատուին պաշտոնից ազատելու առաջարկության վերաբերյալ Արդարադատության խորհրդի կայացրած որոշման դատական վերանայման բացառումը չի կարող հիմնավորվել պետության ինքնիշխանության իրականացման հիման վրա։ Հետևաբար 6-րդ հոդվածը կիրառելի է սույն գործի նկատմամբ, իսկ ratione materiae (առարկայական իրավազորության առումով) անհամատեղելիության վերաբերյալ Կառավարության առարկությունը (տե՛ս վերևում՝ 45-րդ պարբերությունը) պետք է մերժվի։

գ) Անընդունելիության այլ հիմքեր

60. Դատարանը նշում է, որ այս բողոքը ո՛չ ակնհայտ անհիմն է, ո՛չ էլ անընդունելի է Կոնվենցիայի 35-րդ հոդվածում նշված որևէ այլ հիմքով։ Հետևաբար այն պետք է հայտարարվի ընդունելի։

Բ. Ըստ էության քննությունը

61. Կառավարությունը, ըստ էության, կրկնել է վերոնշյալ 45-րդ պարբերության մեջ ամփոփված իր փաստարկները:

62. Դիմումատուն, ինչպես նշված է վերոնշյալ 46-րդ պարբերությունում, որևէ փաստարկ չի ներկայացրել՝ ի պատասխան Կառավարության դիտարկումների:

63. Դատարանը վերահաստատում է, որ դատարանի մատչելիության իրավունքը, այսինքն՝ քաղաքացիական գործերով դատարաններում վարույթ հարուցելու իրավունքը մի տարր է, որը բնորոշ է Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետով սահմանված իրավունքին, որը երաշխիքներ է սահմանում ինչպես դատարանի կազմակերպման և կազմի, այնպես էլ վարույթի իրականացման համար: Ամբողջը միասին կազմում են 6-րդ հոդվածի 1-ին մասով երաշխավորված՝ արդար դատաքննության իրավունքը: Այնուամենայնիվ, դատարանների մատչելիության իրավունքը բացարձակ չէ և կարող է ենթարկվել սահմանափակումների, որոնք չեն սահմանափակում կամ նվազեցնում անհատին տրամադրված՝ դատարան դիմելու իրավունքն այնպես կամ այն չափով, որ խախտվի այդ իրավունքի բուն էությունը: Ավելին, որևէ սահմանափակում համատեղելի չի լինի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի հետ, եթե այն չի հետապնդում իրավաչափ նպատակ, և եթե գործադրվող միջոցների ու հետապնդվող նպատակի միջև չկա համաչափության ողջամիտ հարաբերակցություն (տե՛ս Բական ընդդեմ Հունգարիայի [ՄՊ] [Baka v. Hungary [GC]], թիվ 20261/12, § 120, 2016 թվականի հունիսի 23՝ հաջորդող հղումների հետ միասին):

64. Սույն գործով Արդարադատության խորհրդի՝ դիմումատուի դատական լիազորությունները վաղաժամկետ դադարեցնելու վերաբերյալ առաջարկի մասին 2011 թվականի հունիսի 24-ի որոշումը չի վերանայվել և բաց չի եղել վերանայման համար սովորական տրիբունալի կամ դատական լիազորություններ իրականացնող այլ մարմնի կողմից (տե՛ս Դատական օրենսգրքի 111-րդ հոդվածի 6-րդ մասը՝ մեջբերված վերևում՝ 30-րդ պարբերության մեջ, տե՛ս նաև Վարչական դատարանի՝ իրավազորությունից հրաժարվու մասին որոշումը, որն ամփոփված է վերևում՝ 17-րդ պարբերության մեջ): Թեև դիմումատուն օգտվել է Նախագահի 2011 թվականի հուլիսի 11-ի հրամանագիրը Վարչական դատարանում բողոքարկելու իր իրավունքից (տե՛ս վերևում՝ 21-23-րդ պարբերությունները), բայցևայնպես այդ վարչական իրավունքի գործողության շրջանակը սահմանափակված էր Նախագահի հրամանագրի՝ ներպետական իրավունքի կիրառելի պահանջներին համապատասխանության մասով վավերությունը ստուգելով (տե՛ս մասնավորապես վերևում՝ 22-րդ պարբերությունը), այլ ոչ թե Արդարադատության խորհրդի 2011 թվականի հունիսի 24-ի այն որոշման փաստական և իրավական հիմքերի վերանայումը հնարավոր դարձնելով, որը հիմք էր հանդիսացել դրա համար: Հետևաբար Դատարանը հիմքեր չունի համարելու, որ Վարչական դատարանն իրականացրել է «բավարար իրավազորություն» կամ ապահովել է իր վարույթում գտնվող՝ Արդարադատության խորհրդի 2011 թվականի հունիսի 24-ի որոշման «բավարար վերանայում» (տե՛ս Ֆազիա Ալին ընդդեմ Միացյալ Թագավորության [Fazia Ali v. the United Kingdom], թիվ 40378/10, §§ 75-76, 2015 թվականի հոկտեմբերի 20) այնքանով, որքանով այն վերաբերում էր Նախագահի 2011 թվականի հուլիսի 11-ի հրամանագրի դեմ դիմումատուի կողմից ներկայացված վարչական հայցին։

65. Դատարանը նշում է վերոնշյալ 57-59-րդ պարբերություններում շարադրված իր եզրահանգումները, որ Արդարադատության խորհրդի՝ դիմումատուին պաշտոնից ազատելու վերաբերյալ առաջարկության մասին որոշման դատական վերանայման բացառումը չի կարող հիմնավորվել պետության ինքնիշխանության իրականացման հիման վրա, ինչպես պնդում էր Կառավարությունը (տե՛ս վերևում՝ 45-րդ պարբերությունը): Թեև կիրառելիության խնդրին առնչվող այդ եզրահանգումները չեն սահմանափակում Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետին համապատասխանության հարցի քննարկումը (տե՛ս վերևում հիշատակված՝ Վիլհո Էսկելինենը և այլք, § 64), սակայն դատավորներին պաշտոնից կամ աշխատանքից ազատելու դեպքում պետք է լինեն ծանրակշիռ պատճառներ, որոնք բացառապես արդարացնում են դատական վերանայման բացակայությունը (տե՛ս, mutatis mutandis, վերևում հիշատակված՝ Բիլգենի գործը, § 96): Այնուամենայնիվ, Դատարանին սույն գործով այդպիսի պատճառաբանություններ չեն ներկայացվել:

66. Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ Դատարանը գտնում է, որ խախտվել է դիմումատուի՝ դատարանի մատչելիության իրավունքի բուն էությունը (տե՛ս վերևում հիշատակված՝ Բակայի գործը, § 121, և դրանում մեջբերված համապատասխան միջազգային փաստաթղթերը):

67. Հետևաբար տեղի է ունեցել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի խախտում։

III. ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ 10-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ ԵՆԹԱԴՐՅԱԼ ԽԱԽՏՈՒՄԸ

68. Դիմումատուն բողոքել է, որ խախտվել է ազատ արտահայտվելու իր իրավունքը, քանի որ Արդարադատության խորհուրդն առաջարկել է դադարեցնել դատավորի իր գործառույթը: Նա հիմնվել է Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի վրա, որի համապատասխան մասն ունի հետևյալ բովանդակությունը.

«1. Յուրաքանչյուր ոք ունի ազատորեն արտահայտվելու իրավունք։ Այս իրավունքը ներառում է սեփական կարծիք ունենալու, տեղեկություններ և գաղափարներ ստանալու և տարածելու ազատությունը՝ առանց պետական մարմինների միջամտության ...

2. Այս ազատությունների իրականացումը, քանի որ այն կապված է պարտավորությունների և պատասխանատվության հետ, կարող է պայմանավորվել այնպիսի ձևականություններով, պայմաններով, սահմանափակումներով կամ պատժամիջոցներով, որոնք նախատեսված են օրենքով և անհրաժեշտ են ժողովրդավարական հասարակությունում` ի շահ պետական անվտանգության, տարածքային ամբողջականության կամ հասարակության անվտանգության, անկարգությունները կամ հանցագործությունները կանխելու, առողջությունը կամ բարոյականությունը, ինչպես և այլ անձանց հեղինակությունը կամ իրավունքները պաշտպանելու, խորհրդապահական պայմաններով ստացված տեղեկատվության բացահայտումը կանխելու կամ արդարադատության հեղինակությունն ու անաչառությունը պահպանելու նպատակով»։

69. Կառավարությունը պնդել է, որ դիմումատուն ազատվել է զբաղեցրած պաշտոնից դատավարական օրենքի նորմերի կոպիտ խախտման և դատավորի վարքագծի կանոնների խախտման համար, քանի որ իր դատական գործառույթն իրականացնելիս ընդունել է չպատճառաբանված որոշում։ Հետևաբար Կառավարությունը պնդել է, որ դիմումատուի ազատ արտահայտվելու իրավունքին որևէ միջամտություն չի եղել:

70. Դիմումատուն նշել է, որ շարունակում է պնդել իր սկզբնական բողոքը:

71. Դատարանը վերահաստատում է, որ Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածը կիրառվում է նաև աշխատավայրի նկատմամբ, և որ առհասարակ քաղաքացիական ծառայողները (տե՛ս Գուջան ընդդեմ Մոլդովայի [ՄՊ] [Guja v. Moldova [GC]], թիվ 14277/04, § 52, ՄԻԵԴ 2008թ.), ինչպես նաև դատական համակարգի անդամները՝ ինչպես դիմումատուն, օգտվում են ազատ արտահայտվելու իրավունքից (տե՛ս Ուիլլին ընդդեմ Լիխտեյնշտեյնի [ՄՊ] [Wille v. Liechtenstein [GC]], թիվ 28396/95, § 41-42, ՄԻԵԴ 1999‑VII, Խուդյեշկինան ընդդեմ Ռուսաստանի [Kudeshkina v. Russia], թիվ 29492/05, § 85, 2009 թվականի փետրվարի 26, և վերևում հիշատակված՝ Բակայի գործը, § 140):

72. Դատարանը բազմիցս ընդգծել է հասարակության մեջ դատական համակարգի հատուկ դերը, որը, որպես արդարադատության երաշխավոր, օրենքի գերակայությամբ առաջնորդվող պետության հիմնարար արժեք, պետք է վայելի հանրության վստահությունը, եթե ցանկանում է հաջողությամբ իրականացնել իր պարտականությունները (տե՛ս վերևում հիշատակված՝ Բակայի գործը, § 164՝ հետագա հղումներով): Այս նկատառումը մասնավորապես նշվել է դատավորների ազատ արտահայտվելու իրավունքին վերաբերող գործերում (որպես օրինակ տե՛ս վերջերս քննարկված՝ Գուզն ընդդեմ Լեհաստանի [Guz v. Poland], թիվ 965/12, § 86, 2020 թվականի հոկտեմբերի 15):

73. Միևնույն ժամանակ, որոշելու համար, թե արդյոք խախտվել է Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածն այնքանով, որքանով այն վերաբերում է դատավորների ազատ արտահայտվելու իրավունքին, նախ պետք է պարզել, թե արդյոք վիճարկվող միջոցը համարվում է դիմումատուի ազատ արտահայտվելու իրավունքին արված միջամտություն՝ «ձևականության, պայմանի, սահմանափակման կամ տույժի» տեսքով, թե դա քաղաքացիական ծառայության մատչելիության կամ քաղաքացիական ծառայությունում աշխատելու իրավունքի շրջանակներում է, որը երաշխավորված չէ Կոնվենցիայով։ Այս հարցին պատասխանելու համար կիրառված միջոցի շրջանակը պետք է որոշվի այն գործի փաստերի և համապատասխան օրենսդրության համատեքստում դիտարկելու միջոցով (տե՛ս վերևում հիշատակված՝ Ուիլլիի գործը, §§ 42-43՝ հետագա հղումներով, և Հարաբինն ընդդեմ Սլովակիայի (որոշ.) [Harabin v. Slovakia (dec.)], թիվ 62584/00, ՄԻԵԴ 2004‑VI):

74. Այն դեպքում, երբ պարզվել է, որ դատավորների նկատմամբ կիրառված կարգապահական միջոցները բացառապես կամ հիմնականում պայմանավորված են եղել դիմումատուների ազատ արտահայտվելու իրավունքի կիրառմամբ, Դատարանը համարել է, որ միջամտություն է եղել նրանց ազատ արտահայտվելու իրավունքի իրականացմանը, որը երաշխավորված է Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածով (տե՛ս, օրինակ, վերևում հիշատակված՝ Խուդյեշկինայի գործը, §§ 79-80, որտեղ դիմումատուի նկատմամբ կիրառված կարգապահական տույժը պայմանավորված է եղել լրատվամիջոցների համար նրա կողմից արված հայտարարություններով, և վերևում հիշատակված՝ Բակայի գործը, §§ 145-152, որտեղ դիմումատուի մանդատը վաղաժամկետ դադարեցվել էր այն բանից հետո, երբ նա հրապարակայնորեն իր տեսակետներն ու քննադատություններն էր արտահայտել դատական համակարգի վրա բացասաբար ազդող տարբեր օրենսդրական բարեփոխումների վերաբերյալ): Ի հակադրություն դրա՝ այն դեպքում, երբ Դատարանը գտել է, որ վիճարկվող միջոցները հիմնականում կապված են եղել դիմումատուների՝ դատական գործառույթներ իրականացնելու համար համապատասխան մասնագիտական կարողությունների հետ, այն գտել է, որ որևէ միջամտություն չի եղել Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածով նախատեսված նրանց իրավունքներին (տե՛ս, ի թիվս այլնի, վերևում հիշատակված՝ Հարաբինի գործը, և Սիմիչն ընդդեմ Բոսնիայի և Հերցեգովինայի (որոշ.) [Simić v. Bosnia and Herzegovina (dec.)], թիվ 75255/10, § 35, 2016 թվականի նոյեմբերի 15)։

75. Սույն գործում դիմումատուն երբևէ հրապարակային հայտարարություններ չի արել կամ որևէ այլ կերպ չի մասնակցել հանրային բանավեճի իր մասնագիտական գործունեության շրջանակներում: Դատարանը նշում է, որ Արդարադատության խորհուրդը դիմումատուին պատժել է իրեն վերապահված գործով իր կողմից կայացված որոշումը պատշաճ կերպով չպատճառաբանելու համար (տե՛ս վերևում՝ 13-րդ պարբերությունը), ինչն իր գնահատմամբ եղել է դատավարական օրենքի նորմերի կոպիտ խախտում և դատավորի վարքագծի կանոնների կոպիտ խախտում՝ Դատական օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 4-րդ կետերի իմաստով (տե՛ս վերևում՝ 31-րդ պարբերությունը): Թեև Դատարանի գործառույթների մեջ չի մտնում այն հարցը որոշելը, թե արդյոք տվյալ պահին հիմնավորված էր դիմումատուին դատավորի պաշտոնից ազատելու վերաբերյալ առաջարկության մասին որոշումը, այնուամենայնիվ, այն նշում է, որ ամեն դեպքում վիճարկվող որոշումը պարզապես հիմնված է եղել դիմումատուի կողմից իր դատավարական գործառույթներն իրականացնելու վրա և որևէ կերպ կապ չի ունեցել նրա ազատ արտահայտվելու իրավունքի իրականացման հետ կամ պայմանավորված չի եղել այդ իրավունքով։ Հետևաբար Դատարանը եզրակացնում է, որ որևէ միջամտություն չի եղել դիմումատուի ազատ արտահայտվելու իրավունքի իրականացմանը, ինչպես երաշխավորված է Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի 1-ին կետով:

76. Ուստի այս բողոքը ratione materiae առումով անհամատեղելի է Կոնվենցիայի դրույթների հետ՝ 35-րդ հոդվածի 3-րդ կետի «ա» ենթակետի իմաստով, և պետք է մերժվի 35-րդ հոդվածի 4-րդ կետին համապատասխան։

IV. ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ 14-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ ԵՆԹԱԴՐՅԱԼ ԽԱԽՏՈՒՄԸ՝ ԴԻՏԱՐԿելով ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ 10-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ ՀԵՏ ՄԻԱՍԻՆ

77. Դիմումատուն բողոքել է, որ ինքը խտրականության է ենթարկվել Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածով նախատեսված իր իրավունքներից օգտվելիս: Նա հիմնվել է 14-րդ հոդվածի վրա, որի համաձայն՝

«Սույն Կոնվենցիայում շարադրված իրավունքներից և ազատություններից օգտվելն ապահովվում է առանց խտրականության, այն է՝ անկախ սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից, լեզվից, կրոնից, քաղաքական կամ այլ համոզմունքից, ազգային կամ սոցիալական ծագումից, ազգային փոքրամասնությանը պատկանելուց, գույքային դրությունից, ծննդից կամ այլ դրությունից»:

78. Դատարանի միատեսակ կիրառվող նախադեպային իրավունքի համաձայն՝ Կոնվենցիայի 14-րդ հոդվածը միայն լրացնում է Կոնվենցիայի և դրա արձանագրությունների մյուս նյութաիրավական դրույթները: Այն անկախ գոյություն ունենալ չի կարող, քանի որ գործում է բացառապես այդ դրույթներով պաշտպանված «իրավունքներից և ազատություններից օգտվելու» առնչությամբ: 14-րդ հոդվածի կիրառումը պարտադիր կերպով չի ենթադրում Կոնվենցիայով երաշխավորված նյութաիրավական իրավունքներից որևէ մեկի խախտում։ Այն անհրաժեշտ է, բայց նաև բավարար, որ գործի փաստերը ներառվեն Կոնվենցիայի մեկ կամ մի քանի հոդվածների շրջանակում (տե՛ս Բիլերն ընդդեմ Շվեյցարիայի [ՄՊ] [Beeler v. Switzerland [GC]], թիվ 78630/12, §§ 47-48, 2022 թվականի հոկտեմբերի 11)։

79. Դատարանը վկայակոչում է իր վերոհիշյալ եզրահանգումն առ այն, որ Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի համաձայն դիմումատուի ներկայացրած բողոքը չի մտնում սույն դրույթի շրջանակում, քանի որ նրա ազատ արտահայտվելու իրավունքի իրականացմանը որևէ միջամտություն չի եղել (տե՛ս վերևում՝ 75-րդ և 76-րդ պարբերությունները): Այդտեղից հետևում է, որ 14-րդ հոդվածի համաձայն ներկայացված նրա համապատասխան բողոքը ratione materiae առումով նույնպես անհամատեղելի է Կոնվենցիայի դրույթների հետ 35-րդ հոդվածի 3-րդ կետի «ա» ենթակետի իմաստով և պետք է մերժվի 35-րդ հոդվածի 4-րդ կետին համապատասխան։

V. ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ ԹԻՎ 12 ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅԱՆ 1-ԻՆ ՀՈԴՎԱԾԻ ԵՆԹԱԴՐՅԱԼ ԽԱԽՏՈՒՄԸ

80. Դիմումատուն բողոքել է, որ իր նկատմամբ խտրական վերաբերմունք է դրսևորվել, քանի որ ի տարբերություն այլ պաշտոնատար անձանց, ովքեր նմանատիպ պատճառաբանություններ են ներկայացրել խափանման միջոցների կիրառման վերաբերյալ իրենց որոշումներում, ինքը ենթարկվել է կարգապահական տույժի: Նա հիմնվել է Կոնվենցիայի թիվ 12 արձանագրության 1-ին հոդվածի վրա, որի համաձայն՝

«1. Օրենքով սահմանված ցանկացած իրավունքից օգտվելը պետք է ապահովվի առանց սեռի, ռասայի, մաշկի գույնի, լեզվի, կրոնի, քաղաքական կամ այլ կարծիքի, ազգային կամ սոցիալական ծագման, ազգային փոքրամասնության պատկանելու, սեփականության, ծննդի կամ այլ կարգավիճակի վրա հիմնված խտրականության։

2. Ոչ մեկի նկատմամբ պետական մարմնի կողմից խտրականություն չպետք է դրսևորվի սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված որևէ հիմքով»:

81. Դատարանը վերահաստատում է, որ եթե Կոնվենցիայի 14-րդ հոդվածն արգելում է խտրականությունը «Կոնվենցիայում շարադրված իրավունքներից և ազատություններից օգտվելիս», ապա թիվ 12 Արձանագրության 1-ին հոդվածը պաշտպանության շրջանակն ընդլայնում է «օրենքով սահմանված ցանկացած իրավունքի վրա։»: Այսպիսով, այն սահմանում է խտրականության ընդհանուր արգելք (տե՛ս Սեյդիչը և Ֆինչին ընդդեմ Բոսնիայի և Հերցեգովինայի [ՄՊ] [Sejdić and Finci v. Bosnia and Herzegovina [GC]], թիվ 27996/06 և թիվ 34836/06, § 53, ՄԻԵԴ 2009թ.):

82. Կարևոր է նշել, որ թիվ 12 Արձանագրության 1-ին հոդվածն ընդլայնում է պաշտպանության շրջանակը ոչ միայն «օրենքով սահմանված ցանկացած իրավունքի» վրա, ինչպես կարելի էր ենթադրել 1-ին կետում շարադրված տեքստից, այլև դրանից դուրս: Սա մասնավորապես բխում է 2-րդ կետից, որը նաև նախատեսում է, որ ոչ մեկի նկատմամբ պետական մարմնի կողմից խտրականություն չպետք է դրսևորվի (տե՛ս «Savez crkava “Riječ života»-ն և այլք ընդդեմ Խորվաթիայի [Savez crkava “Riječ života” and Others v. Croatia], թիվ 7798/08, § 104, 2010 թվականի դեկտեմբերի 9)։ Համաձայն թիվ 12 Արձանագրության 1-ին հոդվածի բացատրական զեկույցի՝ այդ հոդվածի պաշտպանության շրջանակը վերաբերում է դեպքերի չորս կատեգորիաներին, մասնավորապես, երբ անձի նկատմամբ խտրական վերաբերմունք է դրսևորվում՝

«i. ներպետական իրավունքի համաձայն անհատին հատուկ տրված ցանկացած իրավունքից օգտվելիս.

ii. այնպիսի իրավունքից օգտվելիս, որը կարող է ներպետական իրավունքի համաձայն ենթադրվել պետական մարմնի հստակ պարտավորությունից, այսինքն՝ երբ պետական մարմինը ներպետական իրավունքի համաձայն պարտավորված է որոշակի վարքագիծ դրսևորել.

iii. պետական մարմնի կողմից հայեցողական լիազորություններ իրականացնելիս (օրինակ՝ որոշակի սուբսիդիաներ տրամադրելը).

iv. պետական մարմնի ցանկացած այլ գործողությամբ կամ անգործությամբ (օրինակ՝ իրավապահ մարմինների աշխատակիցների վարքագիծը անկարգությունները վերահսկելիս)»։

Բացատրական զեկույցում նաև նշվում է, որ՝

«... ավելորդ է համարվել հստակեցնելը, թե այս չորս տարրերից որն է ընդգրկված 1-ին հոդվածի առաջին կետում, իսկ որը՝ երկրորդ: Երկու կետերը փոխլրացնող են, և դրանց համակցված ազդեցությունն այն է, որ բոլոր չորս տարրերն ընդգրկված են 1-ին հոդվածում: Պետք է նաև նկատի ունենալ, որ i-iv կատեգորիաների միջև տարբերությունները հստակ չեն, և որ ներպետական իրավական համակարգերը կարող են ունենալ տարբեր մոտեցումներ՝ կապված այն հարցի հետ, թե որ գործը որ կատեգորիային է պատկանում»:

83. Հետևաբար որոշելու համար, թե արդյոք թիվ 12 Արձանագրության 1-ին հոդվածը կիրառելի է, Դատարանը պետք է պարզի՝ արդյոք դիմումատուի բողոքներն ընդգրկվում են Բացատրական զեկույցում նշված չորս կատեգորիաներից որևէ մեկի շրջանակում (տե՛ս վերոնշյալ «Savez crkava Riječ života»-ն և այլք գործը, § 105)։

84. Այս կապակցությամբ Դատարանը նկատում է, որ տվյալ պահին գործող՝ Դատական օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասով երաշխավորվում էր դատավորների՝ մինչև 65 տարեկանը պաշտոնավարելու իրավունքը (տե՛ս վերևում՝ 27-րդ պարբերությունը): Ինչպես արդեն նշվել է (տե՛ս վերևում՝ 48-րդ պարբերությունը), այդ իրավունքը երաշխավորված էր նաև Սահմանադրության 96-րդ հոդվածով (տե՛ս վերևում՝ 25-րդ պարբերությունը): Հետևաբար դիմումատուն, որը տվյալ պահին մոտավորապես 55 տարեկան էր, ներպետական իրավունքի համաձայն իրավունք ուներ որպես դատավոր ծառայելու ևս տասը տարի ժամկետով: Ուստի Դատարանը գտնում է, որ այս բողոքը պատկանում է Բացատրական զեկույցում նկարագրված խտրականության դեպքերի վերաբերյալ առնվազն «i» կատեգորիային (տե՛ս վերևում՝ 82-րդ պարբերությունը), և հետևաբար Կոնվենցիայի թիվ 12 արձանագրության 1-ին հոդվածը կիրառելի է դրա նկատմամբ։

85. Դատարանը վերահաստատում է, որ 14-րդ հոդվածով նախատեսված պաշտպանության վերաբերյալ իր նախադեպային իրավունքում մշակված նույն չափանիշները կիրառելի են Կոնվենցիայի թիվ 12 արձանագրության 1-ին հոդվածի համաձայն հարուցված գործերի նկատմամբ (տե՛ս Նապոտնիկն ընդդեմ Ռումինիայի [Napotnik v. Romania], թիվ 33139/13, §§ 69-72, 2020 թվականի հոկտեմբերի 20, ընդհանուր սկզբունքների ամփոփման համար):

86. Դատարանը նշում է, որ Արդարադատության խորհուրդն առաջարկել է դադարեցնել դիմումատուի լիազորությունները դատավարական օրենքի նորմերի կոպիտ խախտման և դատավորի վարքագծի կանոնների կոպիտ խախտման հիմքով՝ համարելով, որ նա կայացրել է չպատճառաբանված որոշում: Մասնավորապես Արդարադատության խորհուրդը գտել է, որ ի հակադրություն դատավարական օրենքի համապատասխան նորմերի պահանջների՝ մեղադրյալին գրավի դիմաց ազատ արձակելու վերաբերյալ 2011 թվականի մայիսի 30-ի իր որոշման մեջ դիմումատուն չի ներկայացրել այն հիմքերը, որոնց հիման վրա նա համարել է, որ դրանցում նշված իրավական դրույթները կիրառելի էին տվյալ գործի նկատմամբ (տե՛ս վերևում՝ 13-րդ պարբերությունը):

87. Դատարանը վերահաստատում է, որ իր նախադեպային իրավունքում այն համարել է, որ հաշվի առնելով այն կարևոր տեղը, որ դատական համակարգը զբաղեցնում է ժողովրդավարական հասարակության պետական մարմիններում, և իշխանությունների տարանջատմանն ու դատական իշխանության անկախության պահպանմանը վերագրվող կարևորության աճը՝ Դատարանը պետք է հատկապես ուշադիր լինի դատական համակարգի անդամներին նրանց կարգավիճակի կամ կարիերայի վրա ազդող միջոցներից պաշտպանելու հարցում, որոնք կարող են սպառնալ նրանց դատական անկախությանը և ինքնավարությանը (տե՛ս Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի շրջանակներում՝ վերևում հիշատակված՝ Բիլգենի գործը, § 58՝ հետագա հղումներով):

88. Բացի այդ, հաշվի առնելով վերոնշյալ 37-րդ և 38-րդ պարբերություններում ներկայացված միջազգային նյութերը՝ Դատարանը նկատում է, որ որպես ընդհանուր սկզբունք դատավորները չպետք է անձնական պատասխանատվություն կրեն իրենց դատական գործառույթները բարեխղճորեն իրականացնելու համար: Այսինքն՝ դատավորի պատասխանատվության հետ կապված գործերում պետք է տարբերակում դնել մի կողմից օրենքի վիճելի մեկնաբանության կամ կիրառման և մյուս կողմից՝ այն որոշման կամ միջոցի միջև, որը բացահայտում է օրենքի լուրջ և կոպիտ խախտում, կամայականություն, փաստերի լուրջ խեղաթյուրում կամ դատական միջոցի կիրառման համար իրավական հիմքի ակնհայտ բացակայություն։ Ավելին, այդպիսի դեպքերը պահանջում են հաշվի առնել դատավորի ենթադրյալ սխալ վարքագծի մտավոր տարրը: Բարեխիղճ իրավական սխալը պետք է տարբերակվի դատավորի անբարեխիղճ սխալ վարքագծից:

89. Հենց այս նկատառումները հաշվի առնելով է, որ Արդարադատության խորհրդի՝ իր գնահատմամբ մեկ չպատճառաբանված որոշում կայացնելու համար դիմումատուին դատական համակարգից հեռացնելու վերաբերյալ առաջարկ ներկայացնելու մասին որոշումը, որն առկա կարգապահական միջոցներից ամենախիստն է (տե՛ս վերևում՝ 32-րդ պարբերության մեջ ամփոփված կարգապահական միջոցների համապատասխան աստիճանավորումը), դատական անկախության և ինքնավարության պաշտպանության պահանջի տեսանկյունից մնում է կասկածելի։

90. Վերոգրյալից ելնելով՝ Դատարանը նկատում է, որ ի պաշտպանություն իր այն փաստարկի, որ նրա նկատմամբ այլ դատավորներից տարբերվող վերաբերմունք է դրսևորվել (տե՛ս վերևում՝ 80-րդ պարբերությունը), դիմումատուն հիմնվել է կալանք նշանակելու և (կամ) գրավի միջնորդությունը մերժելու մասին դատական որոշումների օրինակների վրա, որոնք մեջբերված են Փաստաբանների պալատի կողմից 2011 թվականի հուլիսի 8-ին հրապարակված հրապարակային հայտարարության մեջ (տե՛ս վերևում՝ 14-րդ պարբերությունը): Դիմումատուն պնդել է, որ այդ օրինակները ցույց են տալիս, որ մյուս դատավորները պատճառաբանել են իրենց որոշումները, որոնք ծավալային և բովանդակային առումներով համեմատելի էին իր կողմից 2011 թվականի մայիսի 30-ի որոշման մեջ տրված պատճառաբանությունների հետ, սակայն այդ դատավորները չեն պատժվել, քանի որ նրանց որոշումները եղել են ի շահ մեղադրանքի կողմի:

91. Դատարանը, այնուամենայնիվ, նշում է, որ Փաստաբանների պալատի հայտարարությունը պարունակում էր քաղվածքներ մի քանի պատահական դատական որոշումներից, որոնք պարզապես մեջբերում էին այդ որոշումների այն մասերը, որոնք ավելի շատ արտացոլում էին համապատասխան դատարանների եզրակացությունները (տե՛ս վերևում՝ 14-րդ պարբերությունը), քան այդ որոշումների ամբողջական տեքստը: Այս քաղվածքները բավարար չեն ցույց տալու համար, որ այդ որոշումները դրանցում շարադրված պատճառաբանությունների ծավալային և բովանդակային առումներով համեմատելի էին այն որոշման հետ, որի առնչությամբ տույժ էր նշանակվել դիմումատուի նկատմամբ: Հետևաբար կասկածի տակ է դրվում այն հանգամանքը, թե արդյոք դիմումատուն, որը պատժվել էր 2011 թվականի մայիսի 30-ի որոշման մեջ պատճառաբանություններ չներկայացնելու համար, իրականում համեմատաբար նույն իրավիճակում է գտնվել, ինչպես այն մյուս դատավորները, որոնք որոշում են կայացրել կալանավորման կամ գրավի դիմաց ազատ արձակելու միջնորդությունների վերաբերյալ:

92. Ավելին, Դատարանը վերահաստատում է, որ դատարանների՝ իրենց որոշումների համար բավարար պատճառաբանություններ տալու պարտականությունը կիրառելու ծավալը կարող է տարբեր լինել՝ կախված որոշման բնույթից, և կարող է որոշվել միայն գործի հանգամանքների լույսի ներքո (տե՛ս Ռուիզ Տորիյան ընդդեմ Իսպանիայի [Ruiz Torija v. Spain], 1994 թվականի դեկտեմբերի 9, § 29, շարք Ա թիվ 303‑Ա, և Հիրո Բալանին ընդդեմ Իսպանիայի [Hiro Balani v. Spain], 1994 թվականի դեկտեմբերի 9, § 27, շարք Ա թիվ 303‑Բ)։ Հետևաբար այն հարցը, թե կոնկրետ դատարանը կատարել է որոշակի որոշման համար պատճառաբանություն տրամադրելու իր պարտականությունը, թե՝ ոչ, չի կարող որոշվել վերացական ձևով:

93. Ելնելով վերոգրյալից և հաշվի առնելով վերոհիշյալ նախադեպային իրավունքի սկզբունքները (տե՛ս վերևում՝ 85-րդ և 92-րդ պարբերությունները)՝ Դատարանը գտնում է, որ բացակայում են այն տարրերը, որոնք բավարար կլինեին հաստատելու համար, որ քննարկվող կարգապահական տույժը դիմումատուի նկատմամբ կիրառվել է տարբերվող վերաբերմունքի հետևանքով:

94. Այստեղից հետևում է, որ թիվ 12 Արձանագրության 1-ին հոդվածի համաձայն դիմումատուի ներկայացրած բողոքն ակնհայտ անհիմն է և պետք է մերժվի՝ համաձայն Կոնվենցիայի 35-րդ հոդվածի 3-րդ և 4-րդ կետերի:

VI. ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ 41-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ ԿԻՐԱՌՈՒՄԸ

95. Կոնվենցիայի 41-րդ հոդվածի համաձայն՝

«Եթե Դատարանը գտնում է, որ տեղի է ունեցել Կոնվենցիայի կամ դրան կից արձանագրությունների խախտում, իսկ համապատասխան Բարձր պայմանավորվող կողմի ներպետական իրավունքն ընձեռում է միայն մասնակի հատուցման հնարավորություն, ապա Դատարանը որոշում է, անհրաժեշտության դեպքում, տուժած կողմին արդարացի փոխհատուցում տրամադրել»։

Ա. Վնասը

96. Դիմումատուն պահանջել է 85 451 եվրո (EUR)` բաց թողնված եկամտի դիմաց և 38 236 եվրո՝ որպես նյութական վնասի հատուցում՝ Հայաստանի Կենտրոնական բանկի կողմից՝ չկատարման դեպքում հաշվարկվող տոկոսադրույքի հիման վրա հաշվարկվող տոկոսի չափով։ Նա լրացուցիչ պահանջել է 16 000 եվրո՝ որպես ոչ նյութական վնասի հատուցում:

97. Կառավարությունը պնդել է, որ նշված նյութական վնասի և ենթադրյալ խախտման միջև որևէ պատճառահետևանքային կապ չկա։ Նրա կարծիքով՝ ոչ նյութական վնասի հետ կապված պահանջը չափազանցված է:

98. Դատարանը որևէ պատճառահետևանքային կապ չի տեսնում դատարանի մատչելիության իրավունքի խախտման և ենթադրյալ նյութական վնասի միջև։ Հետևաբար սույն հարցի վերաբերյալ որոշում ընդունելու որևէ հիմնավորում չկա (տե՛ս Սաղաթելյանն ընդդեմ Հայաստանի [Saghatelyan v. Armenia], թիվ 7984/06, § 57, 2015 թվականի հոկտեմբերի 20): Դատարանն ընդունում է, որ դիմումատուն կրել է ոչ նյութական վնաս, ինչպիսիք են անհանգստությունն ու հիասթափությունը, որը պայմանավորված է եղել իրեն պաշտոնից ազատելու օրինականությունը վիճարկելու նրա անկարողությամբ, ինչը բավարար չափով չի փոխհատուցվում Կոնվենցիայի խախտում արձանագրելու դեպքում։ Դատարանը, կատարելով իր գնահատումն արդարության սկզբունքի հիման վրա, դիմումատուին շնորհում է 3 600 եվրո՝ որպես ոչ նյութական վնասի հատուցում՝ գումարած գանձման ենթակա ցանկացած հարկ. այն պետք է վճարվի դիմումատուի այրուն և դստերը՝ համատեղ։

Բ. Ծախսերը և ծախքերը

99. Դիմումատուն նաև պահանջել է 1 578 եվրո՝ որպես հատուցում Դատարանում կրած ծախսերի և ծախքերի համար։ Դիմումատուն ներկայացրել է իրավաբանական ծառայությունների մատուցման պայմանագիր, որով նա պարտավորվում էր վճարել այդ գումարը, որը պետք է ներառեր նաև ցանկացած փոստային ծախս, միայն այն դեպքում, երբ Դատարանն իր որոշումը կայացներ նրա օգտին:

100. Կառավարությունն այս պահանջները վիճարկել է։

101. Դատարանը նախկինում ճանաչել է ըստ արդյունքի վարձատրության մասին պայմանագրերի վավերությունը՝ դատական ծախսերի համար հատուցում շնորհելու նպատակով (տե՛ս, օրինակ, վերևում հիշատակված՝ Սաղաթելյանի գործը, § 62, Ասատրյանն ընդդեմ Հայաստանի [Asatryan v. Armenia], թիվ 3571/09, §§ 78-79, 2017 թվականի ապրիլի 27, և Սաֆարյանն ընդդեմ Հայաստանի [Safaryan v. Armenia], թիվ 576/06, §§ 62-63, 2016 թվականի հունվարի 21): Դատարանն այս գործում այդ մոտեցումից շեղվելու որևէ պատճառ չի տեսնում։

102. Ելնելով վերը նշվածից՝ Դատարանը գտնում է, որ Դատարանում կրած դատական ծախսերը պարտադիր կերպով կատարվել են հայտնաբերված խախտման համար փոխհատուցում ապահովելու համար: Այնուամենայնիվ, Դատարանը կրկին նշում է, որ դատական ծախսերը հատուցելի են միայն այնքանով, որքանով դրանք վերաբերում են հայտնաբերված խախտմանը: Դատարանը նշում է, որ սույն գործում հայտնաբերվել է 6-րդ հոդվածի խախտում՝ կապված դատարանի մատչելիության բացակայության հետ, թեև գրավոր բողոքների ամբողջությունը, ներառյալ՝ նախնական գանգատը և հետագա դիտարկումները, վերաբերում էին Կոնվենցիայի 10-րդ և 14-րդ հոդվածների և թիվ 12 Արձանագրության 1-ին հոդվածի համաձայն ներկայացված բազմաթիվ այլ բողոքների, որոնք ճանաչվել էին անընդունելի (տե՛ս, mutatis mutandis, վերևում հիշատակված՝ Սաղաթելյանի գործը, § 63): Հետևաբար դիմումատուի պահանջած դատական ծախսերը չեն կարող ամբողջությամբ փոխհատուցվել, քանի որ Դատարանը մասամբ մերժել է դիմումատուի բողոքները: Հաշվի առնելով իր տրամադրության տակ ունեցած փաստաթղթերը և վերոնշյալ չափորոշիչը՝ Դատարանը ողջամիտ է համարում տրամադրել 1 300 եվրո՝ այս մասով ծախսերը փոխհատուցելու համար։ Այս գումարը պետք է վճարվի դիմումատուի այրուն և դստերը՝ համատեղ:

ԱՅՍ ՀԻՄՆԱՎՈՐՄԱՄԲ ԴԱՏԱՐԱՆԸ ՄԻԱՁԱՅՆ՝

1. Վճռում է, որ դիմումատուի այրին՝ տկն Լիա Մնացականյանը, և դուստրը՝ օրիորդ Հասմիկ Մնացականյանը, իրավունք ունեն դիմումատուի փոխարեն շարունակելու սույն գործով վարույթը.

2. Հայտարարում է դատարանի մատչելիության իրավունքի բացակայության մասին բողոքն ընդունելի, իսկ գանգատի մնացած մասը՝ անընդունելի.

3. Վճռում է, որ տեղի է ունեցել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի խախտում.

4. Վճռում է, որ՝

ա) պատասխանող պետությունը վճիռը Կոնվենցիայի 44-րդ հոդվածի 2-րդ կետին համապատասխան վերջնական դառնալու օրվանից երեք ամսվա ընթացքում պետք է դիմումատուի այրուն և դստերը միասին վճարի հետևյալ գումարները, որոնք պետք է փոխարկվեն պատասխանող պետության արժույթով՝ վճարման օրվա դրությամբ գործող փոխարժեքով.

i) ոչ նյութական վնասի դիմաց՝ 3 600 եվրո (երեք հազար վեց հարյուր եվրո)՝ գումարած գանձման ենթակա ցանկացած հարկ,

ii) ծախսերի և ծախքերի դիմաց՝ 1 300 եվրո (հազար երեք հարյուր եվրո)՝ գումարած դիմումատուի ժառանգներից գանձման ենթակա ցանկացած հարկ.

բ) վերը նշված եռամսյա ժամկետի ավարտից հետո մինչև վճարման օրը պետք է հաշվարկվի վերոնշյալ գումարների նկատմամբ պարզ տոկոսադրույք՝ չկատարման ժամանակահատվածում Եվրոպական կենտրոնական բանկի սահմանած՝ լոմբարդային ռեպոյի տոկոսադրույքի չափով՝ գումարած երեք տոկոսային կետ.

5. Մերժում է դիմումատուի՝ արդարացի փոխհատուցման պահանջի մնացած մասը։

Կատարված է անգլերենով և գրավոր ծանուցվել է 2022 թվականի դեկտեմբերի 6-ին՝ համաձայն Դատարանի կանոնակարգի 77-րդ կանոնի 2-րդ և 3-րդ կետերի։